Rosnące ceny węgla i gazu, kryzys energetyczny czy aktualna sytuacja w Europie sprawiają, że fotowoltaika z każdym dniem staje się jeszcze bardziej opłacalną inwestycją. Zarówno rolnicy, przedsiębiorcy jak i osoby prywatne coraz chętniej decydują się na montaż paneli fotowoltaicznych, by te generowały dla nich energię elektryczną na pokrycie własnego zapotrzebowania. Aby jednak było to możliwe, konieczne jest poprawne przeprowadzenie procesu instalacji. Jak montować panele fotowoltaiczne? - Podpowiadamy!
Kto może wykonać montaż paneli fotowoltaicznych?
Nim przejdziemy do konkretów, czyli tego jak montować panele fotowoltaiczne, rozwiejmy wątpliwości związane z inną kwestią: kto może wykonać montaż paneli fotowoltaicznych?
Choć rozsądek podpowiada nam, że montaż instalacji fotowoltaicznej może przeprowadzić jedynie wykwalifikowany fachowiec, w rzeczywistości polskie prawo pozwala na samodzielne prace instalacyjne. Zatem każda osoba, która czuje się na siłach, posiada odpowiedni sprzęt, wiedzę i umiejętności potrzebne do wykonania montażu paneli fotowoltaicznych, może zabrać się za to na własną rękę. Należy jednak pamiętać, że rezygnując z usług profesjonalnego instalatora, musimy być gotowi zmierzyć się z ewentualnymi konsekwencjami, wynikającymi z błędów popełnionych w czasie montażu.
Czy operator może odmówić przyłączenia instalacji fotowoltaicznej do sieci?
Operator może odmówić przyłączenia instalacji fotowoltaicznej do sieci, co więcej - ostatnimi czasy robi to coraz częściej. Powody tego zjawiska są różne, jednak jednym z nich może być fakt, że montaż paneli fotowoltaicznych został wykonany przez osobę bez uprawnień. Jeśli więc chcemy zmaksymalizować swoje szanse na akceptację wniosku o przyłączenie fotowoltaiki do sieci, zamiast kombinować samemu, powierzmy sprawę wykwalifikowanemu monterowi, który w razie potrzeby gotów będzie poświadczyć zdobytymi uprawnieniami.
Jakie uprawnienia powinien posiadać monter fotowoltaiki?
To, że monter fotowoltaiki powinien dysponować odpowiednimi uprawnieniami już wiemy. Jakie jednak to uprawnienia? Przede wszystkim, instalator paneli fotowoltaicznych musi uzyskać uprawnienia SEP typu D i E. To niezbędny dokument dla każdej osoby, która wykonuje jakiekolwiek prace związane z elektrycznością. Ze względu na fakt, że niektóre systemy fotowoltaiczne montuje się na dachach, uprawnienia do pracy na wysokości możemy także uznać za niezbędnik.
Profesjonalni monterzy fotowoltaiki powinni dysponować także certyfikatem wydawanym przez Urząd Dozoru Technicznego, w zakresie instalowania systemów fotowoltaicznych. Nie jest to pozycja obowiązkowa, jednak świadczy o profesjonalizmie i wysokim poziomie usług oferowanych przez danego instalatora.
Jak powinien wyglądać prawidłowy montaż paneli fotowoltaicznych?
Od prawidłowej instalacji paneli fotowoltaicznych zależy, czy cały system będzie pracował bezawaryjnie i efektywnie przez najbliższe kilkanaście lat. Błędy w montażu prędzej czy później wychodzą na jaw, przez co właściciele niepoprawnie zamontowanych instalacji zmuszeni są ponosić dodatkowe koszty związane z naprawą. Przed takim scenariuszem można się jednak uchronić, postępując zgodnie z ogólnie przyjętymi wytycznymi. Oto najważniejsze aspekty, które trzeba wziąć pod uwagę w czasie montażu paneli fotowoltaicznych:
Kierunek ustawienia paneli fotowoltaicznych
Jeśli chodzi o systemy PV, kierunek ustawienia paneli fotowoltaicznych odgrywa ogromną rolę dla wydajności całej instalacji. W naszym kraju, to kierunek południowy daje najlepsze efekty i pozwala modułom czerpać najwięcej światła słonecznego w środku dnia. Oczywiście, jeśli nie mamy możliwości ustawienia paneli fotowoltaicznych na południe, nie trzeba od razu rezygnować z zakładania własnej elektrowni słonecznej. Wyprofilowanie modułów w kierunku południowego wschodu lub południowego zachodu, wciąż pozwoli im na produkcję darmowej energii elektrycznej. Co prawda, w nieco mniejszych ilościach, jednak w praktyce różnice wynoszą tylko kilka procent.
Kąt nachylenia paneli fotowoltaicznych
Podobnie jak w przypadku kierunku ustawienia modułów, kąt nachylenia paneli fotowoltaicznych również odgrywa istotną rolę w kwestii efektywności systemu PV. Zła wiadomość jest taka, że nie istnieje jedno ustawienie, które sprawdzi się we wszystkich przypadkach. Różnice w długości i szerokości geograficznej sprawiają, że Słońce przyjmuje inną pozycję na niebie o tej samej godzinie na oddalonych od siebie obszarach. Z tego powodu, mieszkańcy Polski południowej swoje moduły powinni ustawiać pod kątem 30-35 stopni, natomiast Polski północnej - od 35 do 40 stopni. Taki kąt nachylenia paneli fotowoltaicznych przyniesie największe korzyści z instalacji.
Stopień zacienienia obszaru docelowego
Nie trzeba być ekspertem w dziedzinie fotowoltaiki żeby wiedzieć, że to ilość światła słonecznego padającego na moduły wpływa na ilość wyprodukowanej przez nie energii elektrycznej. Z tego względu, przed rozpoczęciem prac instalacyjnych - jeszcze na etapie projektowania systemu - należy skrupulatnie zbadać obszar, w którym zamontowane mają zostać panele fotowoltaiczne. Może się okazać, że o określonej porze dnia lub roku, ze względu na pozycję Słońca zaczyna powstawać na nich cień - czasem przyczyną są pobliskie drzewa lub kominy, a niekiedy nawet całe budynki. By uniknąć ewentualnych strat na energii, warto zrezygnować z tego miejsca na rzecz innego, pozwalającego na niezakłóconą ekspozycję paneli fotowoltaicznych na światło słoneczne przez cały rok.
Bezpieczeństwo miejsca montażu
Montaż paneli fotowoltaicznych powinien mieć miejsce na specjalnie do tego dostosowanym obszarze, zgodnie z określonymi normami i wymogami technicznymi. Przykładowo, montaż fotowoltaiki na dachu musi zostać wykonany przez wykwalifikowanego fachowca, który wie, że moduły nie mogą wystawać poza krawędź zadaszenia i muszą zostać zamontowane w odpowiednich odstępach - nie tylko między sobą, ale także od krawędzi, kalenicy, szczytów, a nawet od samej połaci. Nie wszyscy zdają sobie sprawę, że panele fotowoltaiczne zainstalowane w niewłaściwym miejscu, podczas silnego wiatru mogą stanowić zagrożenie dla ludzi i obiektów w swoim pobliżu. Z tego powodu kwestię montażu warto powierzyć fachowcom.
Montaż fotowoltaiki - czego NIE robić?
To, jak powinno się postępować w czasie montażu fotowoltaiki jest równie istotną kwestią jak to, czego absolutnie nie powinno się robić. Nieprawidłowa praca z modułami i innymi elementami konstrukcyjnymi, może skutkować wadliwym systemem fotowoltaicznym lub uszkodzonymi panelami. Jak tego uniknąć? Czego się wystrzegać? Oto najczęstsze błędy popełniane w czasie montażu fotowoltaiki:
- Montaż paneli fotowoltaicznych w sposób uniemożliwiający prawidłowy przepływ powietrza pod nimi
- Źle dobrany falownik do rodzaju i mocy instalacji, a także umieszczenie go w miejscu narażonym na działanie warunków atmosferycznych
- Łączenie elementów konstrukcyjnych - głównie gniazd, kabli i wtyczek - od różnych firm
- Siadanie, chodzenie lub umieszczanie przedmiotów na panelach fotowoltaicznych
- Zbyt mocne lub zbyt słabe dokręcanie wkrętów i śrub
- Nieprawidłowo dobrane lub podłączone bezpieczniki
- Pozostawienie luźno zwisających kabli
- Praca z uszkodzonymi ogniwami
- Zły dobór techniki montażowej
Zdaniem fachowców, to niewiedza, brak odpowiedniego przeszkolenia i doświadczenia jest głównym powodem, dla którego powyższe błędy w czasie montażu fotowoltaiki wciąż są popełniane na porządku dziennym. Z tego powodu, podczas wyboru instalatora warto kierować się jego stażem pracy oraz opiniami klientów, które bez problemu można znaleźć w internecie. Popularność fotowoltaiki sprawiła, że branża zaczęła przyciągać do siebie amatorów, którzy liczą na łatwy zarobek. Niestety, z tego względu w czasie poszukiwań trzeba być szczególnie ostrożnym, by nie trafić na ekipę nowicjuszy.
Nieprawidłowy montaż fotowoltaiki i jego konsekwencje
Montaż paneli fotowoltaicznych i towarzyszących im komponentów w sposób nieprawidłowy może mieć o wiele poważniejsze skutki, niż tylko spadki w wydajności systemu. Oczywiście, niewykorzystanie możliwości fotowoltaiki na obszarze pełnym potencjału jest przykrym zjawiskiem, jednak przynajmniej nie stanowi zagrożenia. Inaczej sprawa przedstawia się jednak, gdy w grę wchodzą nieumiejętnie przeprowadzone prace elektryczne, źle dobrane przewody, czy nawet brak uwzględnienia jakichkolwiek zabezpieczeń - w takim wypadku może dojść do zwarcia instalacji, a nawet pożaru. Niekiedy do zaprószenia ognia dochodzi także w wyniku uderzenia paneli przez piorun, jednak są to przypadki bardzo rzadkie, w których nie zastosowano instalacji odgromowej.
Nieprawidłowy montaż fotowoltaiki pociąga za sobą także konsekwencje pieniężne. W wyniku błędów popełnionych jeszcze na etapie planowania lub instalacji systemu PV, już po krótkim czasie może być konieczna wymiana konkretnych komponentów i podzespołów, w tym nawet samych paneli fotowoltaicznych. Powody tej sytuacji są niezliczone, jednak najczęściej wynikają z niepoprawnego obchodzenia się z modułami, które uszkodzone przez niekompetentnych monterów, stają się częścią instalacji, negatywnie oddziałując na resztę systemu.
W kwestii konsekwencji pieniężnych warto jeszcze dodać, że nieumiejętny montaż paneli fotowoltaicznych przyczynia się także do zwiększenia awaryjności instalacji, oraz skrócenia żywotności modułów. Z tego powodu konieczne będzie częste korzystanie z serwisu fotowoltaiki, co wygeneruje dodatkowe koszty.
Jak sprawdzić, czy montaż fotowoltaiki został wykonany prawidłowo?
Błędy i wpadki zdarzają się na porządku dziennym, dlatego nawet jeśli posiadamy zaufanie do wybranego instalatora dobrze jest sprawdzić, czy montaż fotowoltaiki został wykonany prawidłowo. W jaki sposób? Niektóre niedociągnięcia jest w stanie wykryć nawet osoba, która wcześniej nie miała styczności z systemem fotowoltaicznym. Obejmują one usterki, takie jak:
- zwisające kable i przewody
- w całości lub częściowo zacienione panele fotowoltaiczne
- zbita lub wyszczerbiona szklana osłona ogniw słonecznych
- krzywa konstrukcja nośna, w tym nierówno zamontowane moduły
Wyżej wymienione mankamenty z reguły widoczne są gołym okiem, tuż po oddaniu instalacji przez monterów do użytku. Niestety, jeśli fotowoltaika nie jest dziedziną, w której się odnajdujemy, wykrycie błędów pokroju źle dobranych złączek czy braku zastosowania odpowiednich zabezpieczeń może wykraczać poza zakres naszych możliwości. Jak zatem upewnić się, że montaż paneli fotowoltaicznych odbył się w sposób prawidłowy? Odpowiedzią jest audyt powykonawczy.
Audyt powykonawczy instalacji fotowoltaicznej
O audycie przed budową systemu PV z pewnością słyszał każdy, mało kto jednak zdaje sobie sprawę, że istnieje także coś takiego, jak audyt powykonawczy instalacji fotowoltaicznej. Audyt powykonawczy jest usługą, którą oferuje obecnie coraz więcej firm na rynku. Polega ona na poddaniu do oceny gotowego już systemu fotowoltaicznego, a więc sprawdzeniu, czy został zamontowany zgodnie z obowiązującymi standardami. W trakcie audytu ocenie zostaje poddany także falownik i parametry instalacji. Mówiąc wprost, sprawdzone zostaje czy wszystko działa tak, jak powinno.
Audyt powykonawczy instalacji fotowoltaicznej przygotowywany jest w formie protokołu kontrolno - pomiarowego, który może stanowić podstawę prawną do dochodzenia swoich racji na drodze sądowej. Warto więc się zaopatrzyć w taki dokument jeśli uznamy, że usługa montażu paneli fotowoltaicznych została wykonana nieprawidłowo.
Montaż paneli fotowoltaicznych na dachu
Dach to obecnie najpopularniejsze miejsce na montaż fotowoltaiki. Powodów tego zjawiska jest kilka, do najważniejszych jednak zaliczyć możemy oszczędność miejsca i brak ingerencji w przestrzeń dookoła budynku. Niektórzy nawet decydują się na instalację paneli fotowoltaicznych na dachu, ponieważ podoba im się otrzymany efekt wizualny. Wbrew panującej opinii, montaż fotowoltaiki można przeprowadzić na każdym typie zadaszenia, w tym:
- na dachu płaskim
- na dachu skośnym
- na dachu pokrytym papą
- na dachu pokrytym blachodachówką
Oczywiście, by cały proces instalacyjny przebiegł pomyślnie, konieczne jest zastosowanie odpowiednich technik i systemów montażowych. Doświadczony monter fotowoltaiki nie powinien mieć jednak problemów z wykonaniem powierzonego zadania.
Montaż paneli fotowoltaicznych na gruncie
Gdy montaż fotowoltaiki na dachu jest nieopłacalny lub niemożliwy, w grę wchodzi jeszcze grunt. Tak naprawdę rodzaj podłoża nie ma znaczenia - może to być zarówno trawa w ogródku, jak i betonowa posadzka. Montaż paneli fotowoltaicznych na gruncie ma swoje zalety, w tym o wiele większe możliwości w kwestii ustawienia modułów względem Słońca, niż w przypadku instalacji dachowej. Na gruncie montuje się także rozległe farmy fotowoltaiczne, które pozwalają produkować energię elektryczną na skalę masową.
Gdzie jeszcze można montować panele fotowoltaiczne?
Fotowoltaika to branża, która stale się rozwija. Z tego powodu na rynku możemy natrafić na rozwiązania pozwalające na montaż paneli fotowoltaicznych w miejscach, w których nawet byśmy się ich nie spodziewali. Coraz częściej spotykamy się z:
- Systemami fotowoltaicznymi na balkonach - w Polsce jest to dość rzadki widok, jednak za granicą to coraz popularniejsze rozwiązanie.
- Panelami słonecznymi zamiast standardowych okien - jest to możliwe dzięki zastosowaniu przezroczystych ogniw, które na ten moment niestety nie mogą pochwalić się wysoką sprawnością, jednak prace nad tym problemem wciąż trwają.
- Solarną elewacją - fotowoltaiczne fasady to coraz częstszy widok na konstrukcjach powstałych zgodnie z technologią BIPV.
- Modułami fotowoltaicznymi na dachach przyczep kempingowych - elastyczne panele słoneczne, które ostatnimi czasy zyskują na coraz większej popularności, często stanowią jedyne źródło energii w kamperach i przyczepach kempingowych.
Powyższe przykłady to tylko ułamek możliwości, które stoją przed montażem paneli fotowoltaicznych. Obecne technologie pozwalają na instalację modułów praktycznie wszędzie - pozostaje nam jedynie czekać, czym jeszcze zaskoczą nas naukowcy.
Prawidłowy montaż paneli fotowoltaicznych | Podsumowanie
Montaż paneli fotowoltaicznych ma ogromne znaczenie w kwestii pracy całej instalacji. Jeśli zostanie przeprowadzony nieprawidłowo, poza niską wydajnością właściciele narażeni są na dodatkowe koszty związane z późniejszą naprawą lub wymianą komponentów. To jednak nie wszystko. Wadliwa elektryka może wywołać pożar, narażając zdrowie domowników i niszcząc okoliczne tereny.
Prawidłowy montaż fotowoltaiki polega nie tylko na odpowiednim podłączeniu podzespołów, ale także właściwym wyprofilowaniu modułów oraz wyborze stosownego miejsca na instalację. Niezależnie od tego, czy zdecydujemy się na system dachowy czy na gruncie, kluczowy jest wybór doświadczonego montera, który podoła wyzwaniu. Warto mieć także na uwadze, że im bardziej wykwalifikowani instalatorzy, tym większe szanse na akceptację ma wniosek o przyłączenie fotowoltaiki do sieci.
