Mieszkanie w budynku, który nie tylko szanuje planetę, ale i dba o finanse domowników, jeszcze kilkadziesiąt lat temu było zaledwie szaloną wizją snutą przez największych marzycieli. Dziś jednak, gdy technologia jest bardziej zaawansowana niż kiedykolwiek, ten utopijny koncept przerodził się w standard nowoczesnego budownictwa.
Domy energooszczędne nie są już rzadkością w obecnym świecie. Choć z początku nie cieszyły się dużą popularnością, rosnąca świadomość ekologiczna społeczeństwa, wspierana obietnicą dużych korzyści ekonomicznych, szybko napędziła popyt na tego typu budynki. Gdy tylko deweloperzy dostrzegli potencjał drzemiący w efektywnym energetycznie budownictwie, zaczęto realizować coraz więcej takich inwestycji. Ponadto, z biegiem czasu nowoczesne technologie zaliczyły spory spadek cen, co skłoniło kolejne osoby do budowy. Czy jednak było to dobrą decyzją? Czym tak naprawdę jest dom energooszczędny oraz jakie wyzwania i pułapki czekają na jego potencjalnych inwestorów? Zapraszamy do lektury.
Spis treści:
1. Co to jest dom energooszczędny?
2. Kiedy dom jest energooszczędny? | Wymagania
2.1 Współczynnik EP
2.2 Współczynnik EUco
2.3 Współczynnik przenikania ciepła U
3. Jak zbudować dom energooszczędny?
3.1 Działka pod dom energooszczędny
3.2 Projekt domu energooszczędnego
3.2.1 O czym pamiętać podczas projektowania domu energooszczędnego?
3.3 Dom energooszczędny a fundamenty
3.3.1 Płyta fundamentowa
3.4 Dach w domu energooszczędnym
4. Jaki garaż w domu energooszczędnym?
4.1 Czy warto postawić na garaż wbudowany?
4.2 Ocieplenie garażu
4.3 Z której strony postawić garaż?
4.4 Garaż w domu energooszczędnym a brama wjazdowa
5. Czym ogrzewać dom energooszczędny?
5.1 Ogrzewanie gazowe
5.2 Pompy ciepła
5.3 Ogrzewanie elektryczne
5.4 Który system grzewczy wybrać?
6. Ile kosztuje budowa domu energooszczędnego?
7. Czy warto wybudować dom energooszczędny?
7.1 Zalety domów energooszczędnych
7.2 Wady domów energooszczędnych
8. Jakie technologie OZE do domu energooszczędnego?
9. Dom energooszczędny od podstaw | Podsumowanie
Co to jest dom energooszczędny?
Dom energooszczędny to budynek mieszkalny zaprojektowany tak, by maksymalnie ograniczyć zużycie energii potrzebnej do jego eksploatacji. Mowa tutaj w szczególności o mocy potrzebnej do ogrzewania, chłodzenia, wentylacji oraz oświetlenia. Stworzenie takiej konstrukcji możliwe jest dzięki zastosowaniu odpowiednich technologii, materiałów oraz rozwiązań projektowych.
Współczesne domy energooszczędne są swego rodzaju symbolem ewolucji w budownictwie. Uważa się, że stanowią one odpowiedź na globalne wyzwania związane z klimatem oraz rosnącą potrzebą dbałości o nasze środowisko naturalne. Co więcej, każdy dom energooszczędny, korzystając z najnowszych dostępnych technologii, zapewnia nie tylko niższe rachunki za energię, ale także komfort dla swoich mieszkańców i stabilne warunki termiczne w pomieszczeniach.
Kiedy dom jest energooszczędny? | Wymagania
Jakie warunki musi spełnić budynek, by móc nazywać go energooszczędnym? Jak wynika z wcześniej przytoczonej definicji (rozdział “Co to jest dom energooszczędny?”), najważniejszym aspektem jest w tym wypadku niskie zapotrzebowanie na energię. Zgodnie z ostatnią nowelizacją warunków technicznych (standard WT 21), by budynek zyskał status energooszczędnego, musi posiadać odpowiednie parametry:
Współczynnik EP
Współczynnik EP to jednostka miary, używana do opisania ilości energii pierwotnej potrzebnej do produkcji jednostki energii użytecznej w budynku. W prostych słowach, parametr ten mówi, ile energii pierwotnej (na przykład w formie paliwa kopalnego) jest zużywane, by pokryć roczne zapotrzebowanie obiektu na prąd i ciepło.
Aktualnie obowiązujące (sierpień 2023) normy prawne wskazują, że dom energooszczędny nie może mieć współczynnika EP wyższego, niż 70 kWh/m².
Współczynnik EUco
Współczynnik EUco to parametr, który opisuje całkowite zapotrzebowanie energetyczne budynku na cele grzewcze, podawane najczęściej w kWh/m²·rok. Innymi słowy, EUco określa ilość energii koniecznej do utrzymania odpowiednich warunków termicznych wewnątrz obiektu (w ciągu roku) na jednostkę jego powierzchni użytkowej. Wartość ta uwzględnia zarówno straty, jak i zyski ciepła w budynku.
Obowiązujące dzisiaj przepisy mówią jasno: dom energooszczędny nie może mieć wyższego współczynnika EUco, niż 40 kWH/m².
Współczynnik przenikania ciepła U
Współczynnik przenikania ciepła U to kolejny istotny element, pomagający w określeniu, czy budynek jest energooszczędny, czy też nie. Parametr ten wyrażany jest jednostką W/(m²·K) (Wat : metr kwadratowy · Kelvin). Omawiany współczynnik opisuje ilość energii cieplnej przenikającej przez metr kwadratowy powierzchni, gdy różnica temperatury po obu jej stronach jest równa 1K.
Przepisy prawne (standard WT 21) regulują, jaki maksymalny współczynnik przenikania ciepła U może posiadać każdy element budynku, by zyskał on miano energooszczędnego:
- podłogi - 0,30 W/(m²·K)
- ściany zewnętrzne - 0,20 W/(m²·K)
- okna dachowe - 1,1 W/(m²·K)
- pozostałe okna i drzwi balkonowe - 0,9 W/(m²·K)
- dachy/stropodachy/stropy - 0,15 W/(m²·K)
- drzwi zewnętrzne - 1,3 W/(m²·K)
Jak zbudować dom energooszczędny?
Budowa domu energooszczędnego to dobre posunięcie, jeśli zależy nam na spokojnej przyszłości, bez obaw o wysokie rachunki związane z ogrzewaniem, oświetleniem czy wentylacją naszego budynku. Choć planowanie jest kluczowym elementem podczas każdej inwestycji w nieruchomość, w wypadku konstrukcji energooszczędnej należy przyłożyć do tego jeszcze większą uwagę - tutaj każdy detal ma ogromne znaczenie, a jakiekolwiek uchylenie od obowiązujących norm (patrz rozdział “Kiedy dom jest energooszczędny?”) może skutkować cofnięciem dofinansowania, jeśli takowe udało nam się uzyskać.
Właściwie zaprojektowany i zbudowany dom energooszczędny nie tylko wpłynie korzystnie na nasz przyszły budżet, ale i środowisko naturalne. Aby jednak osiągnąć takie rezultaty, konieczne jest pochylenie się nad kilkoma kluczowymi sprawami.
Działka pod dom energooszczędny
Eksperci są zdania, że dom energooszczędny można zbudować wszędzie - niezależnie od lokalizacji i parametrów działki. Prawda jest jednak taka, że w przypadku mniej korzystnych warunków, by dopełnić obowiązujące standardy konieczne może okazać się podniesienie kosztu całej inwestycji. Niestety, nie każdy może sobie na to pozwolić - dlatego też warto poświęcić dłuższą chwilę na wybór właściwego miejsca na nasze przyszłe lokum.
Jakie warunki są zatem uznawane za idealne dla budowli energooszczędnej? Inwestorzy preferują grunty, które posiadają wjazd usytuowany od strony północnej, najlepiej z lekkim spadkiem w kierunku południowym. Takie tereny dają szansę na maksymalne wykorzystanie dostępnego światła słonecznego - wystarczy później strefę dzienną budynku umieścić po stronie południowej, by cieszyć się naturalnym oświetleniem przez większą część roku.
Projekt domu energooszczędnego
W dzisiejszych czasach, przy wykorzystaniu obecnych technologii, większość projektów można przystosować do wymogów budownictwa energooszczędnego. W przypadku domów o skomplikowanej strukturze, z wieloma załamaniami i dekoracjami, wyzwanie związane z inwestycją staje się jednak trudniejsze, tym samym i bardziej kosztowne. Mówiąc wprost, pomimo możliwości adaptacji większości konstrukcji do standardu NF40, nie zawsze jest to proste i opłacalne pod względem ekonomicznym.
O czym pamiętać podczas projektowania domu energooszczędnego?
Domy energooszczędne charakteryzuje przede wszystkim niewielki stosunek powierzchni ścian zewnętrznych do kubatury całego budynku. Im więc prostsza jego bryła, tym lepiej. W celu osiągnięcia maksymalnych oszczędności na energii, konstrukcja powinna mieć zwięzły kształt, bez nadmiernych dodatków, lukarn i wykuszy - tego typu elementy tworzą niechciane mostki termiczne, powodujące utratę ciepła z obiektu. Z tego samego powodu domy energooszczędne zwykle nie posiadają też balkonów. Do takich konstrukcji zaleca się wybór prostego, płaskiego lub ewentualnie dwuspadowego dachu.
Tworząc projekt domu energooszczędnego należy pamiętać, że rozplanowanie pomieszczeń względem kierunków świata, również jest bardzo ważne. Największe okna powinny znajdować się od strony południowej, aby maksymalnie wykorzystać światło słoneczne do rozjaśnienia wnętrz. Tutaj jednak warto zwrócić uwagę, że duże przeszklenia wymagają zabezpieczenia przed przegrzaniem, na przykład w postaci rolet zewnętrznych.
W domach energooszczędnych, pomieszczenia nieogrzewane (garaż, weranda), powinny pełnić rolę bufora termicznego dla całego budynku. Ważne jest, aby tuż obok nich znajdowały się wnętrza o z reguły niższej temperaturze (spiżarnia, garderoba, pralnia). Z kolei pomieszczenia wymagające dostępu do ciepłej wody warto ustawić obok siebie - dzięki temu zaoszczędzimy na długości instalacji i ograniczymy straty ciepła podczas transportu CWU.
Dom energooszczędny a fundamenty
Gdy myślimy o funkcji fundamentów budynku, do głowy przychodzą nam zazwyczaj jedynie aspekty konstrukcyjne (przenoszenie obciążeń ze ścian, dachu i stropów na grunt; bariera przed wilgocią). Okazuje się jednak, że fundamenty pełnią także kluczową rolę w kontekście izolacji termicznej - minimalizują one utraty ciepła z obiektu.
Chociaż tradycyjne metody zakładania fundamentów w Polsce zapewniają wystarczającą wytrzymałość i trwałość konstrukcji, nie spełniają parametrów budownictwa energooszczędnego. Z tego też powodu, w domach powstających zgodnie ze standardem NF40 przyjmuje się specyficzne podejścia, obejmujące m.in. termiczne izolowanie ław i ścian fundamentowych.
Płyta fundamentowa
Podczas budowy domów energooszczędnych bardzo często stosuje się płyty fundamentowe. Ich prosty kształt sprzyja dokładnemu i jednolitemu zaizolowaniu, minimalizując tym samym ryzyko nieszczelności czy mostków termicznych. Co więcej, płyta fundamentowa pełni podwójną funkcję, służąc jednocześnie jako fundament i podłoga na gruncie. To zatem integralna część konstrukcji, która, gdy jest odpowiednio zaprojektowana i zaimplementowana, zapewnia nie tylko solidne podstawy dla całego budynku, ale także działa jako bariera izolacyjna, znacząco ograniczając wymianę ciepła z otoczeniem.
Dach w domu energooszczędnym
W domach energooszczędnych odpowiednia izolacja dachu ma ogromne znaczenie - ten element budynku może być źródłem utraty nawet kilkunastu procent energii cieplnej. Dla najlepszych efektów, zaleca się stworzenie warstwy termoizolacyjnej o grubości mieszczącej się w zakresie 30-40 centymetrów. Warto podkreślić, że solidnie ocieplony dach nie tylko zabezpieczy budynek przed stratą ciepła w sezonie zimowym, ale także zapobiegnie nagrzewaniu się wnętrz w upalne dni.
Jaki garaż w domu energooszczędnym?
Jak zostało wspomniane wcześniej, budownictwo energooszczędne promuje proste formy architektoniczne, eliminując wszelkie zbędne dodatki, wykusze czy nietypowe kształty. W takim kontekście, garaż przylegający do zewnętrznej ściany i wykraczający poza główną sylwetkę domu nie jest rekomendowany. Archetypowy dom energooszczędny ma kształt prostokąta, co sugeruje, że garaż powinien być elementem integralnym tej bryły. Jako, że w tego typu konstrukcjach unika się budowy piwnic, inwestorzy nie uwzględniają opcji z miejscem parkingowym w podziemiach.
Czy warto postawić na garaż wbudowany?
Wbrew pozorom, garaż wkomponowany w konstrukcję domu jest bardzo praktyczny. Minimalizuje on straty cieplne (funkcja bufora termicznego), co przekłada się na oszczędności w ogrzewaniu. Dodatkowo, zapewnia komfort przechodzenia od auta do wnętrza budynku w trudnych warunkach atmosferycznych. Tak zaprojektowany garaż harmonijnie wtapia się w otoczenie, dodatkowo zapewniając cenne miejsce na ograniczonej przestrzeni działki. Warto jednak zaznaczyć, że taka integracja może wpłynąć na redukcję powierzchni wewnętrznej domu.
Ocieplenie garażu
Kiedy garaż sąsiaduje bezpośrednio z pomieszczeniami, w których nie istnieje strefa buforowa, kluczowe jest jego odpowiednie ocieplenie. Aby zapobiec ucieczce energii z ogrzewanych wnętrz, ściana dzieląca dom od garażu powinna być izolowana tak samo, jak reszta konstrukcji budynku. Idealnie, jeżeli jej ocieplenie odpowiada standardom domów energooszczędnych, czyli ma współczynnik przenikania ciepła maksymalnie U = 0,20 W/(m²K). Mniejszy współczynnik wskazuje na lepszą izolacyjność.
Zazwyczaj do izolacji stosuje się płyty styropianowe o grubości od 20 do 30 cm, w zależności od przyjętej metody budowy. Warto również zwrócić jednak uwagę na ocieplenie podłogi oraz sufitu, zwłaszcza jeśli powyżej garażu znajduje się część mieszkalna. W przypadku sufitu poleca się stosować bloczki styropianowe, które jednocześnie pełnią funkcję wyciszającą.
Z której strony umieścić garaż?
Domy o wysokiej energooszczędności powinny być tak usytuowane, aby okna w salonie i kuchni skierowane były na południe. W takich konstrukcjach zwykle nie stosuje się przeszkleń od strony północnej, ponieważ ta część budynku jest chłodniejsza i słabo nasłoneczniona. Z tego też powodu zaleca się umiejscowienie garażu oraz głównego wejścia od strony północnej. Niemniej jednak, nie zawsze taka lokalizacja jest realna. Należy mieć na uwadze komfort dojazdu do działki – konieczność swobodnych manewrów jest kluczowa, dlatego nie powinno się trzymać się tej reguły za wszelką cenę.
Garaż w domu energooszczędnym a brama wjazdowa
Brama prowadząca do garażu w domu energooszczędnym powinna posiadać odpowiednie ocieplenie. Specjaliści zalecają wybór modelu segmentowego, wykonanego z metalowych segmentów o grubości ponad 40 mm. Cała powierzchnia bramy powinna być izolowana przy użyciu pianki poliuretanowej lub ekstrudowanego polistyrenu, a także posiadać uszczelki na każdej krawędzi. Istotne jest również, aby została ona starannie zamontowana, tak by przy kontakcie z podłożem nie tworzyły się przerwy, przez które mógłby przenikać chłód do wnętrza domu.
Konieczne jest także zainstalowanie dobrze ocieplonych drzwi między domem a garażem. Ich energooszczędność w dużej mierze zależy od precyzyjnego montażu. Aby zminimalizować straty cieplne, można zastosować przegrody termiczne między framugą, a ścianą konstrukcji.
Czym ogrzewać dom energooszczędny?
Kluczowa różnica między ogrzewaniem domu tradycyjnego a niskoenergetycznego, leży w ilości energii wymaganej przez system grzewczy, pozwalającej na uzyskanie komfortowej temperatury w budynku. W konstrukcjach klasycznych, gdzie zapotrzebowanie na energię cieplną jest bardzo duże, często wykorzystywane są kotły na paliwa stałe, takie jak węgiel czy drewno. Rozwiązanie to jednak nie jest najlepszym wyborem dla domów energooszczędnych. Jeśli już inwestorzy decydują się na tego rodzaju centralny system grzewczy, to zwykle stawiają na zaawansowane maszyny o doskonałej wydajności, wyposażone w technologię podawania oraz nowoczesne sterowanie, które minimalizuje konieczność obsługi. Niemniej jednak, w wielu współczesnych domach preferowane są raczej opcje takie jak piece gazowe kondensacyjne, pompy ciepła lub ogrzewanie na prąd.
Ogrzewanie gazowe
System gazowy to wciąż jedna z najczęściej wybieranych metod ogrzewania. Nowatorskie piece gazowe kondensacyjne wyróżniają się znakomitą sprawnością, dostarczając nie tylko ciepło do wnętrz, ale także podgrzewając wodę do codziennego użytku. Ten rodzaj ogrzewania jest w dużej mierze samowystarczalny – dzięki zaawansowanej automatyce oraz systemom sterowania, kocioł samodzielnie się włącza, wyłącza i dostosowuje do aktualnych potrzeb domowników. Jego kompaktowe wymiary eliminują konieczność tworzenia kotłowni, co jest bezapelacyjnym plusem w przypadku niewielkich domów energooszczędnych.
Chociaż koszt zakupu pieca gazowego jest konkurencyjny w stosunku do innych systemów, to niestabilność cen paliwa może wiązać się z wyższymi wydatkami związanymi z jego eksploatacją.
Pompy ciepła
Pompy ciepła to technologia, która rośnie na znaczeniu w sektorze ogrzewania. W naszym klimacie oferują one świetne i przede wszystkim tanie możliwości dostarczania ciepła do domu oraz podgrzewania wody. Choć takie urządzenia wymagają prądu do działania, ich efektywność energetyczna jest imponująca, co zdecydowanie przemawia na ich korzyść.
Nowoczesne pompy ciepła mogą funkcjonować nawet przy temperaturze rzędu -25°C. Często są one wyposażone w dodatkowe grzałki elektryczne, które zapewniają ciepło, gdy warunki są zbyt trudne dla głównego urządzenia. W Polsce jednak skrajnie niskie temperatury są rzadkością i trwają krótko, dlatego ten aspekt nie jest najważniejszy w oczach inwestorów. Zakup pompy ciepła może być kosztowny, ale zwraca się w stosunkowo krótkim czasie. Choć na rynku dostępnych jest wiele modeli, wersje powietrzne uchodzą w naszym kraju za najbardziej opłacalne.
Ogrzewanie elektryczne
Maty grzewcze oraz folie elektryczne obecnie stanowią stosunkowo niedrogi sposób ogrzewania. Kluczem jest tutaj jednak wsparcie tych systemów przy pomocy odpowiedniej technologii, takiej jak fotowoltaika. Prawdą jest, że przy dzisiejszych cenach prądu, ogrzewanie elektryczne nie cieszy się dużą popularnością. Jednak w przypadku domów energooszczędnych, gdzie zapotrzebowanie na energię jest niskie, systemy tego typu mają duże szanse na powodzenie. Przeszkodą może być tutaj konieczność zapewnienia ciepłej wody, dlatego stawiając na maty grzewcze jako główny system grzewczy w domu energooszczędnym, konieczne jest również zaopatrzenie się w dedykowany kocioł elektryczny lub pompę ciepła do CWU.
Który system grzewczy wybrać?
Wybierając system ogrzewania, kluczowe jest uwzględnienie typu budynku, metody jego budowy oraz stopnia izolacji termicznej. Ważne jest również zrozumienie możliwości i wymogów konkretnego systemu - na przykład, czy istnieje opcja podłączenia go do sieci gazowej, czy też lokalne plany zagospodarowania przestrzennego krzyżują nasze plany.
Z uwagi na nieprzewidywalność rynku energetycznego, trudno jest dokładnie określić koszty użytkowania różnych systemów. Jednak logika sugeruje, że wybór pompy ciepła na ten moment jest najmądrzejszym posunięciem. Wspieranie tego rozwiązania technologią fotowoltaiczną gwarantuje stabilność w zakresie energii elektrycznej, co z kolei przekłada się na niskie koszty eksploatacyjne.
Ile kosztuje budowa domu energooszczędnego?
Inwestycja w dom energooszczędny jest zazwyczaj dość kosztownym przedsięwzięciem. Tego typu konstrukcje są droższe, niż tradycyjne budynki, jednak tańsze, niż domy pasywne. Różnice te wynikają przede wszystkim z używanej technologii oraz specjalnych materiałów budowlanych, które również mają wyższą cenę niż te klasyczne. Na ten moment, średni koszt postawienia domu energooszczędnego oscyluje wokół 3.300 zł/m2, ale wartość ta może się różnić w zależności od wielu czynników, takich jak standard wykończenia, jakość użytych materiałów czy specyfika projektu budynku.
Czy warto wybudować dom energooszczędny?
Domy energooszczędne na przestrzeni lat zyskały duże uznanie i szacunek wśród licznych inwestorów. Jednakże, podobnie jak wszystko inne w tym świecie, budynki tego typu nie mają wyłącznie zalet. O czym dokładnie mowa? Jakie są pozytywy i negatywy związane z budową domów energooszczędnych?
Zalety domów energooszczędnych
Istnieje wiele korzyści płynących z budowy domów energooszczędnych. Do najistotniejszych zaliczyć możemy ich wydajność energetyczną - zużywają one 3-5 razy mniej energii, niż budynki tradycyjne. Eksploatacja takiego obiektu jest więc znacznie tańsza, co z kolei przekłada się na znaczące oszczędności. Ponadto, mieszkanie w domu energooszczędnym zapewnia wyższy komfort życia. Doskonała izolacja cieplna budynku gwarantuje stałą temperaturę wewnątrz przez cały rok, a jednocześnie skutecznie chroni od hałasu zewnętrznego.
Wady domów energooszczędnych
Główną wadą domów energooszczędnych jest oczywiście ich koszt budowy. Choć początkowo zniechęca wielu inwestorów, to często jednak perspektywa długoterminowych oszczędności związanych z późniejszą eksploatacją budynku przyćmiewa ten negatywny aspekt. Niektórzy za wadę mogą uznać również bardziej kompaktową i prostą bryłę tejże konstrukcji. Niemniej jednak, te potencjalne niedogodności nie umniejszają licznym korzyściom płynącym z posiadania domu energooszczędnego.
Jakie technologie OZE do domu energooszczędnego?
Energooszczędne domy to przyszłość. Poza niskimi kosztami eksploatacyjnymi, budynki te przyczyniają się do zmniejszenia emisji szkodliwego dwutlenku węgla do atmosfery. Opłacalnym ekonomicznie i ekologicznie ruchem jest zastosowanie w nich technologii OZE, które jeszcze bardziej wpływają na rentowność inwestycji. Nad czym konkretnie warto pomyśleć przy budowie domu energooszczędnego?
- Panele fotowoltaiczne - służące do produkcji darmowej energii elektrycznej;
- Kolektory słoneczne - zapewniające ciepłą wodę użytkową;
- Pompy ciepła - stanowiące ekologiczny i opłacalny ekonomicznie system grzewczy.
Dom energooszczędny od podstaw | Podsumowanie
Dom energooszczędny nie jest już tylko modnym terminem, ale realną odpowiedzią na współczesne wyzwania związane z ochroną środowiska, wzrostem cen energii oraz dążeniem do większego komfortu mieszkalnego. Decyzja o inwestycji w taki obiekt może wydawać się początkowo kosztowna, lecz długoterminowe korzyści – zarówno finansowe, jak i ekologiczne – są tego warte.
Komfort mieszkania w domu, który utrzymuje optymalną temperaturę przez cały rok, przy jednoczesnym zmniejszeniu kosztów ogrzewania i chłodzenia, jest nieoceniony. Dobrej jakości wentylacja i izolacja akustyczna to dodatkowe atuty, które czynią życie w takim budynku jeszcze bardziej przyjemnym. Dlatego przed podjęciem decyzji o budowie warto dokładnie rozważyć wszystkie plusy i minusy, pamiętając, że dom energooszczędny to nie tylko oszczędności, ale również wkład w ochronę naszej planety. Czy warto? Odpowiedź wydaje się prosta: dla siebie, dla przyszłych pokoleń i dla Ziemi - zdecydowanie tak.
